Singlehanded zeilen wordt vaak gedaan als training voor het maken van langere reizen op zee waarbij zich één persoon zich aan boord bevindt hetzij twee personen die de boot afwisselend besturen. In het blad yachting world wordt door Pip Hare hier iets interessants over geschreven waarbij zij het volgende advies aan haar lezers geeft.

Solo zeilen lijkt in eerste instantie misschien ontmoedigend, maar als je regelmatig met een onervaren bemanning vaart, ga je waarschijnlijk al door alle handelingen heen die een solozeiler moet kennen zonder het zelf bemerkt.

Het moeilijkste van het alleen managen van een boot is het begrijpen van de onderdelen en van elke taak en in welke volgorde ze moeten worden uitgevoerd. Als je dit regelmatig aan een bemanning uitlegt, ben je al halverwege. Verdeel de achtereenvolgende taken op dezelfde manier en voer ze dan in dezelfde volgorde uit.

Voordat je voor het eerst alleen op pad gaat moet je de reis niet lichtvaardig opvatten, dus hier zijn mijn tips voor het voorbereiden van zowel de boot als je zelfvertrouwen en er zodoende voor te zorgen dat je een positieve ervaring krijgt met solo zeilen.

Op veilig spelen

Kies vooral een tocht uit die bij je sterke punten past. Je bent jezelf immers aan het testen door alleen te zijn. Het heeft dus geen zin om eens extra stress toe te voegen door dingen te proberen die uitdagend zijn, ook niet als je volledig toegerust bent. Kies een gebied dat je goed kent om een lastige navigatie te vermijden. Vaar je ‘s nachts, vermijd dan aan land te komen voor de dageraad, houd de manoeuvres eenvoudig – verminder het zeil vroeg en probeer niet te veel overstag te gaan of een gijp te maken.

Als je voor de eerste keer een spinnaker solo gebruikt, stel dan een windlimiet in, waaronder je weet dat je het ding naar beneden kunt worstelen, tenzij je het al solo hebt geoefend.  Geloof me, een spinnaker in je eentje proberen uit te pakken is een gruwelijke ervaring.

Gebruik je zeilen in een configuratie waarvan je zeker bent dat je deze met beide handen aankan. Blijf, ongeacht het recht van de weg (voorrang), uit de buurt van ontmoetingen met andere schepen in de nabijheid.

Vraag bij het verlaten of betreden van jachthavens het havenpersoneel om te komen helpen lijnen te vangen of los te laten – het is ook in hun belang dat u veilig aankomt en vertrekt. Stel voor jezelf realistische tijdschema’s op om havens binnen te lopen of te verlaten, en plaats jezelf niet onder onnodige tijdsdruk.

Een van de meest voorkomende fouten die je ziet bij beginnende solozeilers is het noodzakelijke gevoel om altijd iets actiefs te moeten doen. Jezelf tijd geven om na te denken en te plannen is juist cruciaal om situaties goed te managen en is een ding dat je moet ontwikkelen. Klopt je ruimtelijk inzicht en is het gevoel voor tijd en afstand in orde. Om deze reden kan ik niet genoeg aanbevelen om de boot onder de automatische piloot te laten varen en zelf met je hoofd naar buiten te zitten en verbinding te maken met je omgeving, de wind, het verkeer te observeren, de snelheid waarmee het schip zich voortbeweegt en vooral om te leren vooruit te denken.

Zorg ervoor dat je altijd zo gepositioneerd bent dat je de maximale zeeruimte aan je lijzijde hebt, zelfs tijdens het varen op de automaat. Leer hoe je kan meebewegen met je boot. Je moet op zijn minst in staat zijn om alleen overstag te gaan en in een configuratie te komen waarbij je de vaarsnelheid aanzienlijk vertragen kan en waar, met de juiste hoeveelheid roerbeweging, de boot stabiel kan houden. Dit is voor een beginner een geweldige optie als je niet veel vooruitgang hoeft te maken en de tijd vindt om na te denken, of een kopje thee te zetten terwijl je beneden bent.

Bedenk ook eens hoe je lijnen naar je roerpositie kan leiden om het zeil gemakkelijker te kunnen hanteren.

Wanneer je jezelf voorbereidt op het binnenvaren van een haven, is het, als de zeilen eenmaal zijn gestreken, prima om uw boot stil in het water te laten liggen met de motor in de neutraalstand terwijl je de lijnen en stootwillen vastmaakt mits je voldoende ruimte aan je lijzijde hebt. Dit is een stuk minder stressvol dan op de automaat een rivier op of een haven invaren waarbij je tegelijk op je koers moet letten en het aanmeren wilt voorbereiden. Je zult heel snel leren dat de beste manier om de stress uit een situatie te halen, is door met de wind mee te gaan, waardoor de schijnbare wind over het dek, je bootsnelheid en je hellingshoek worden verminderd. Situaties die behoorlijk pittig lijken, zijn een stuk beter beheersbaar als je met de wind mee gaat bij een werkelijke windhoek van 150°-160°. Dit onderstreept nogmaals het belang om waar mogelijk ruimte te laten aan de lijzijde. Zorg er wel voor dat je automatische piloot een constante rustige koers kan sturen, zonder risico van gijpen. Alle manoeuvres met spinnakers moeten bij een ruime werkelijke windhoek worden gedaan, anders worden de zeilen gewoon uit je handen gerukt.

Het gebruik van solo-zeiltechnologie

Het was eerder nog nooit zo eenvoudig om je voor te bereiden op solo zeilen. Er is nu veel technologie beschikbaar om degenen die alleen zeilen te ondersteunen en het vertrouwen te geven. Voordat je je eerste solo-stappen zet, moet je ervoor zorgen dat je grip hebt op wat je hebt en dat je dit ten volle kunt benutten.

Omdat handbesturing soms nodig is, moet je ook beschikken over een afstandsbediening voor de stuurautomaat om het jezelf makkelijker te maken.

Je stuurautomaat moet zo zijn ingesteld dat hij een soepele koers stuurt en ervoor zorgt dat je weet welke modus bij die omstandigheden past. De meeste moderne instrumenten, evenals navigatiesoftware, hebben ingebouwde alarmen die je kunnen waarschuwen voor veranderende omstandigheden. Deze omvatten: diepte, windsnelheid, windrichting, koersafwijking, aankomst via waypoint, evenals AIS- en radarnabijheidsalarmen.

De nieuwste beeldschermen bevatten voorwaardelijke opmaak, die de kleur van een beeldscherm verandert zodra het bepaalde parameters bereikt. Wanneer uw aandacht in een miljoen verschillende richtingen wordt getrokken, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat uw techneut u waarschuwt voordat een situatie moeilijk te beheren wordt. Elke tijd die u aan het lezen van handleidingen besteedt, is goed besteedde tijd. Als u verschillende apparaten gebruikt, zorg er dan voor dat u weet hoe elk ander alarm klinkt en dat het volume vanuit de cockpit te horen is. Mogelijk moet u overwegen te investeren in een cockpitluidspreker voor extra volume.

De voorbereiding voor vertrek

Terwijl je boot vastgebonden en veilig aan de kade ligt, is dit een geweldige kans om vooruit te lopen op wat komen gaat door alles op te zetten wat de wind toelaat. Verlaat je zonder hulp de meerplaats, kijk dan goed naar het getij en de wind, bereken welke meerlijnen volledig kunnen worden verwijderd en hoeveel fenders je in die situatie  comfortabel kan verwijderen. Gun jezelf de tijd om al deze dingen in je op te nemen.

Laten de omstandigheden het toe dan kan je aan de kade alle zeilen aanslaan en kijken of de schoten goed lopen en goed op de lieren geladen kunnen worden.

Op rustige dagen kan je  b.v. solo reven, het op- en uitrollen van zeilen oefenen terwijl je nog op de ligplaats ligt. Het voordeel van het reven op de ligplaats is dat je begrijpt hoe je door de cockpit moet bewegen om de lijnen in de juiste volgorde te krijgen, en hoe snel je vooruit en achteruit kunt gaan om reefpunten aan te haken.

Bij rustig weer, kan de kop van het grootzeil worden gehesen om de lazy jacks zodanig op orde te brengen dat ze het werken aan dek niet nadelig kunnen beïnvloeden. Test zowel de motorversnellingen als de stuurautomaat terwijl je nog op de meerplaats ligt.

Wil je de stuurautomaat controleren, schakel dan eerst in de kompasmodus in om de koppeling te horen ingrijpen en kijk of het roer in het midden blijft. Controleer vervolgens de bakboord- en stuurboordcommando’s, die je het beste kan uitvoeren in de roerhoek- of NFU-modus. Zorg ervoor dat schermen zodanig zijn ingesteld  dat ze de gegevens weergeven die je moet zien en op een formaat dat ze kunnen worden bekeken vanuit de stuurpositie. Bedenk hoe ver je de kaartplotter ingezoomd wil hebben en zorg ervoor dat je een grote diepteweergave hebt voordat je de haven verlaat, AIS-alarmen moeten op een geschikte gevoeligheid worden ingesteld om de stressvolle constante stroom van aanvaringsalarmen te voorkomen die kunnen optreden tijdens het passeren van drukke wateren .

Gepubliceerd in Yachting world door Pip Hare